Rankiem 16 kwietnia 1945 r. rozpoczęła się operacja berlińska 1. Frontu Ukraińskiego oraz 1. Frontu Białoruskiego. Miała ona na celu ostateczne zgniecenie oporu wojsk III Rzeszy.
W operacji tej wzięła udział II Armia WP, którą początkowo zamierzano wykorzystać do walk o Wrocław, ale odstąpiono od tego zamiaru i skierowano ją nad Nysę, skąd wyruszyła do jednego z najkrwawszych bojów w czasie II w.ś.
Za Nysą stał doświadczony przeciwnik, wojska dywizji „Brandenburg”, a częściowo także 615. dywizji do zadań specjalnych. Żołnierze polscy mimo niedostatecznego wyszkolenia i braku doświadczenia bojowego walczyli z wielkim poświęceniem i męstwem. Zapłacili jednak niewspółmiernie wysoką cenę.
W dniu 17 kwietnia b.r. odbyły się w Toporowie uroczystości poświęcone 67 rocznicy Forsowania Nysy Łużyckiej. Przy akompaniamencie orkiestry reprezentacyjnej Kopalni Węgla Brunatnego „Turów”w obecności senatora Jana Michalskiego, władz samorządowych powiatu zgorzeleckiego, władz gminy Pieńsk – gospodarza uroczystości oraz wielu zaproszonych i przybyłych gości uczczono pamięć bohaterskich żołnierzy II Armii Wojska Polskiego. Tradycją jest coroczne oddanie hołdu bohaterskim żołnierzom, którzy na tej ziemi przelali swą krew w obronie naszej Ojczyzny.
Pomimo tego, iż owe miejsce pamięci znajduje się z dala od szlaków komunikacyjnych, wśród przyrody Borów Dolnośląskich, liczni goście i poczty sztandarowe gmin, stowarzyszeń, związków kombatanckich i placówek oświatowych przybyły pod pomnik w Toporowie, aby skłonić głowy przed Tymi, którzy odeszli i podziękować przybyłym żołnierzom- kombatantom, weteranom walk o Ziemię Łużycką.
Po wysłuchaniu Hymnu państwowego, uroczystość otworzył Burmistrz Miasta i Gminy Pieńsk Jerzy Strojny, a następnie Prezes Zarządu Okręgowego ZKRP i BWP w Jeleniej Górze płk Edward Jakubowski swą przemową rozpalił patriotyzm w sercach słuchaczy. Po wystąpieniu senatora Jana Michalskiego i modlitwie za Ojczyznę, którą poprowadził Ojciec Jan Szpyt – Proboszcz Parafii Pieńsk, nadszedł czas na Apel Poległych, a następnie złożenie wieńców i kwiatów pod pomnikiem ku czci bohaterskich żołnierzy polskich, którzy poświęcili swe młode, jakże często zbyt młode życie i złożyli je na ołtarzu Ojczyzny. Oficjalną część uroczystości zakończyło wspólne odśpiewanie „Roty“.
Jednak to nie był koniec wrażeń i wzruszeń jakich wiele mogli doznać goście zgromadzeni w toporowskim lesie, bowiem tuż obok zaprezentowana została próba rekonstrukcji wydarzenia sprzed 67-lat, a mianowicie ataku żołnierzy II AWP na pozycje niemieckie. W role żołnierzy wcielili się miłośnicy tradycji II AWP z Łużyckiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej działającej przy Muzeum Łużyckim w Zgorzelcu, pieńscy gimnazjaliści i osoby zaprzyjaźnione z MGOK w Pieńsku. Nad stroną pirotechniczną czuwali strażacy z jednostek OSP Pieńsk i Bielawa Dolna.
Nie mogło również zabraknąć tradycyjnego żołnierskiego poczęstunku – przepysznej grochówki, przy której rozmowom i opowieściom nie było końca.
Opustoszał plac pod toporowskim pomnikiem, pojazdy przybyłych gości opuściły leśne drogi. Jednak pozostała pamięć i ogromna chęć powrotu w to miejsce w roku następnym. Oby w tak licznym gronie jak dotychczas.
Najgorętsze podziękowania pragniemy złożyć żołnierzom kombatantom, którzy znów stanęli tutaj w Toporowie, aby uczcić pamięć poległych kolegów – towarzyszy broni. Chwała im!
Andrzej Świderski
